مهره خروسکی (خروسی) یا مهره پروانه‌ای
مهره خروسکی (خروسی) یا مهره پروانه‌ای (wing nut or butterfly nut) نوعی مهره است که بوسیله دست و بدون نیاز به هیچ ابزاری باز و بست می‌شود.
در دو نوع توپر و تو خالی در بازار موجود است. نوع تو خالی به دلیل شکل ظاهری نه چندان خوشایند و لبه‌های تیز که احتمال زخمی شدن دست حین باز و بست را افزایش می‌دهد طرفدار زیادی ندارد و نوع تو پر آن بیشترین استفاده را دارد.
ابعاد مهره خروسکی
مهره‌های خروسکی طبق دو نوع استاندار تولید می‌گردد:
- متریک (طبق استاندارد DIN 315)
- اینچی (طبق استاندارد ASME b18.6.9)
سایز‌های متریک از M4 تا M24 و سایز‌های اینچی از “1/4 تا 3/4” در استانداردهای فوق موجود است.
گام رزوه‌های متریک از نوع درشت و طبق استاندارد DIN 13 است. گام‌های اینچی عمدتا بصورت درشت UNC تولید می‌شوند.
برای آشنایی بیشتر با انواع اینچی این نوع مهره اینجا کلیک کنید.
جنس و گرید مهره پروانه‌ای
به دلیل عدم نیاز به گشتاور بالا برای بستن، معمولا از متریالهای نرم تولید می‌شوند. سایز‌های کوچک این نوع مهره معمولا از آهن نرم و یا استیل ضد زنگ به روش فورج سرد بصورت انبوه تولید می‌شود. سایز‌های بزرگتر از جنس برنج، چدن چکش‌خوار و یا دیگر آلیاژها به روش فورج گرم یا ریختگری ساخته می‌شوند.
برای آشنایی با مهره‌ها به مقاله جامع مهره و انواع آن مراجعه کنید.
محل نسب مهره‌های خروسکی اکثرا در دسترس و قابل مشاهده است. از این رو ظاهر و کیفیت سطح این نوع مهره‌ها از اهمیت بالایی برخور‌دار است. استفاده از پوشش گالوانیزه سرد و پوشش کروم و نیکل به منظور افزایش مقاومت به خوردگی و جلای ظاهری بسیار رایج است.
علاوه بر مهره خروسکی پیچ خروسکی هم موجود است ولی مصرف آن بسیار کمتر از مهره است. معمولا پیچ و مهره خروسکی با هم مورد استفاده ندارند و بصورت جداگانه مونتاژ می‌شوند.